Çanakkale’de Depreme Karşı Alınacak Önlemler

Çanakkale Belediye Meclisi 6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş Pazarcık ilçesi merkezli meydana gelen ve çok sayıda ilin etkilendiği depremlerin akabinde, Çanakkale’de de olası deprem zararlarının azaltılması amacıyla gerekli karar ve uygulamaların hızlı bir şekilde hazırlanması adına olağanüstü toplandı.

Çanakkale Belediyesinin konuya ilişkin imar faaliyetleri anlatılarak, olası deprem zararlarının azaltılmasına yönelik önlemler görüşüldü.

İmar ve Şehircilik Müdürü M. Kemal Albayrak, Belediye Meclisinin “Çanakkale Belediyesi Sorumluluk Sahasındaki Yerleşim Alanlarında Olası Deprem Zararlarının Azaltılması Amacıyla Alınması Gerekli Önlemler”e İlişkin Kararını Meclis Üyeleri ile paylaştı.

Olası Deprem Zararlarının Azaltılması Amacıyla Alınması Gerekli Önlemler Şöyle:

“Yerleşim alanlarında deprem zararlarının azaltılması, öncelikle yapıların depreme dayanıklı olarak tasarlanması ve inşa edilmesi ile mümkündür. Yapılacak binaların deprem yönetmeliklerine uygun olarak tasarlanması ve inşa edilmesi için tüm bu süreçlerin etkin bir şekilde denetime tabi tutulması gerekmektedir. Ayrıca deprem mevzuatının değişime uğraması, yapı imalatı yöntem ve teknolojilerinde yaşanan gelişimler ve bina kullanım ömrü sınırlaması gibi sebeplerle mevcut yapı stokunun analiz edilmesi gerekmektedir. Gerekiyorsa mevcut yapıların depreme karşı dayanıklılığının artırılması için gerekli güçlendirme çalışmalarının yapılması, yapılamıyorsa yapıların yenilenmesi sağlanmalıdır.

Bununla birlikte afet sonrası için Acil durum ekiplerinin eğitimi ve bu ekiplerin müdahale için hazır bulundurulması, deprem sırasında ve sonrasında yapılacak iletişim, kurtarma ve yardım çalışmalarına yönelik hazırlıkların yapılması önem taşımaktadır.

Sorumluluk alanımız içerisinde 2001 ve 2022 yılları arasında 5200 adet yapı ruhsatı düzenlenmiş olup, toplamda 10.500 adet bina mevcuttur. Buradan hareketle mevcut yapıların % 50’sinin yapı denetim hizmeti almış olduğunu ve nüfusumuzun yaklaşık % 70’inin bu binalarda ikamet ettiğini söylemek mümkündür. Çanakkale il genelinde ise TÜİK verilerine göre hane halkının % 46.6’sı 2001 yılı sonrasında imal edilen konutlarda yaşamaktadır.

İstanbul Teknik Üniversitesinin 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan depremleri ön inceleme raporunda “Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde sırasıyla 7,8 ve 7,7 büyüklüğünde oluşan şiddetli depremlerde Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki 10 ilde çok sayıda betonarme bina yıkılarak enkaz haline gelmiştir. Yıkılan binaların enkaz haline gelmesi hususunda birçok parametre etkin olmakla beraber binaların yaşı, temellerin oturduğu zeminlerin taşıma kapasitelerinin düşük olması, inşaatlarda kullanılan malzeme kalitesinin, kolonlar ve kirişlerin en kesit boyutlarının ve donatı miktarlarının yetersizliği, inşa edildiği yıllarda yürürlükte olan yönetmeliklere uygun olarak taşıyıcı sistem elemanlarının inşa edilmemiş olmaları, diğer yapım kusurları ile bitişik nizamda inşa edilen binaların kat seviyelerinin farklı olmaları gibi hususlar en belirgin yıkım nedenleri olarak görülmüştür” denilmektedir. Üniversite tarafından yerinde yapılan bu tespit deprem riski altındaki alanlarda mevcut binalarda yapılması gereken kontrollerin önemine işaret etmektedir.

6306 sayılı Afet Riski altındaki alanların dönüştürülmesi hakkındaki kanun, Çanakkale İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğünce yayınlanmış olan İl Afet Riski Azaltma Planı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca uygun bulunmuş olan Çanakkale İli Merkez İlçesi Kentsel Dönüşüm Strateji belgesinde belirtilen hususlar ve idareye verilen sorumluluklar dahilinde aşağıda belirtilen önlemlerin alınması önerilmektedir.

Bu önlemlerin alınmasının, deprem zararlarının azaltılmasına ve deprem sonrası toparlanma sürecinin daha hızlı ilerlemesine yardımcı olacağı düşünülmektedir”.

Alınacak Önlemler:

1- Kent içerisindeki mevcut ölçüm cihazlarını barındıran deprem istasyonlarının işler durumda kalması için her türlü önlem alınacaktır. Mevcut istasyonlara ilave yapılarak deprem erken uyarı sisteminin kurulması için gerekli çalışmalar yapılacaktır.

2- İdare bünyesinde yapı test laboratuvarı kurulması için gerekli işlemler yapılacaktır. Mevcut yapıların analizi ve yeni imalatların kontrolü için gerekli donanım ve lisanslı personel bulundurularak hizmet verilmesi sağlanacaktır. Tahribatlı ve tahribatsız yöntemler kullanılacak şekilde kurulacak laboratuvarda idarece resen işlemler yapılacak, gerektiğinde vatandaş başvurularına cevap verilecektir. İlgili kanun gereği gerek resen yapılan işlemlerin mülk sahiplerine rücu edilmesi, gerekse vatandaş başvurularında analizlerin ücretlendirilmesi için gelir tarifesinde gerekli düzenleme yapılacaktır. Laboratuvar kurulumu ile ilgili harcamalar acil kodu kullanılarak yapılır, ilgili kurumlardan alınacak lisans ve benzeri izinler için başvurular acilen yapılır.

3- İdare bünyesinde afet sonrası için Acil durum ekiplerinin eğitimi ve bu ekiplerin müdahale için hazır bulundurulması, deprem sırasında ve sonrasında yapılacak iletişim, kurtarma ve yardım çalışmalarına yönelik hazırlıkların yapılmasının koordine edilmesi için İmar ve Şehircilik Müdürlüğü bünyesinde alt birim kurulacaktır. Alt birimin çalışma usul ve esasları ayrıca belirlenecektir. Mevcut bina kontrolü ile imalat kontrolü gibi afet öncesi çalışmalar ile afet sonrası yapılacak işleri eş zamanlı yürütecek Birim içerisinde yeterli sayıda jeoloji, jeofizik, geoteknik ve inşaat mühendisi ile inşaat teknikeri, sivil savunma uzmanı, eğitmen vb. istihdam edilecektir.

4- Kent içerisinde afet öncesi ve sonrasında 112 Acil, AFAD, İtfaiye gibi ekiplerin ve kamu yararına çalışan dernek statüsünde STK’ların (AKUT vb.) kullanacağı acil müdahale alanları belirlenerek imar planları üzerinde işlenmesi sağlanacaktır. Bu alanlarda afet sırasında arama kurtarma faaliyetlerinde kullanılacak ekipman depoları ve afet sonrası acil ihtiyaç olabilecek çadır, battaniye gibi ihtiyaçların depolanacağı yapıların tesisi sağlanacaktır. Bu amaçla Hüseyin Akif Terzioğlu Şefkat Yuvası Vakfı mülkiyetinde ve park alanı olarak planlı Barbaros Mahallesi sınırlarında 1398 ada 60 parsel hakkında girişimlere acilen başlanacaktır.

5- Yeni Yapı İmalatları İle İlgili Kontroller:

a- Ruhsat eki projelerin denetimi aşamasında; projelerin kendi aralarında uyumu hususunda idarenin kendi denetimine ilave olarak denetimlerin yapılabilmesinin yöntemleri araştırılacaktır.

b- İdare tarafından onaylanan yapı ruhsatı dosyası eki zemin iyileştirme projelerinin imalatı sonrası yapılan kontroller idareye sunulduktan sonra onaylanmadan inşaata devam edilemez. İdare temel vizesi aşamasında; zemin iyileştirme imalatı kontrolünü yapmadan inşaatın devam etmesine izin vermez.

c- İdare beton döküm işlemi sırasında mevzuatta tarif edilen örnek alma işlemine ilave olarak, kalıp içerisinden numune almaya yetkilidir. Alınan numunenin proje gereklerini sağlamaması durumunda inşaat durdurulur.

d- İşyeri açılış ruhsatı ile ilgili başvurularda, ilgili bağımsız bölüm içerisinde inşaat ruhsatına uygunluk kontrolü yapılır. Uygunluk kontrolünde projesine aykırı durum tespit edilmesi halinde imar kanunun 32. Ve 42. Maddelerine göre işlem tesis edilerek bu meclis kararının 7. Maddesinde belirtilen hususlara uyulması istenir.

e- Zemin katında işyeri bulunan bütün binalar hakkında 31.12.2023 tarihine kadar işyerleri içerisinde statik projesine uygunluk kontrolü yapılır. Projesine aykırı uygulamalar yapmış olanlar hakkında imar kanunun 32. Ve 42. Maddelerine göre işlem tesis edilerek bu meclis kararının 7. Maddesinde belirtilen hususlara uyulması istenir.

6- Mevcut yapı stoku ile ilgili alınacak önlemler: 29/06/2001 tarihinden önce ruhsatlandırılmış bulunan veya ruhsat tarihine bakılmaksızın 3194 sayılı imar kanununun geçici 16. Maddesinden faydalanmış olan yapılardan:

a- Ekli listede belirtildiği üzere, kentin ana ulaşım akslarının kesişim noktalarında bulunan kavşaklardan cephe alan ve deprem anında yıkılması durumunda ulaşımı olumsuz etkilemesi muhtemel binaların mülk sahipleri idarenin tebliği sonrasında 31.12.2023 tarihine kadar bina deprem riski analiz raporunu idareye sunarlar. Gereğinin yerine getirilmemesi durumunda idarece risk raporu hazırlanır veya hazırlattırılır, analiz masrafları mülk sahiplerinden tahsil edilir.

b- Kent içerisinde mevcut hastane, sağlık ocağı ve sağlık tesisi ve özel eğitim kurumu olarak hizmet veren birimlerin mülk sahipleri idarenin tebliğini takip eden 45 takvim günü içerisinde bina deprem riski analiz raporunu idareye sunarlar. Gereğinin yerine getirilmemesi durumunda idarece risk raporu hazırlanır veya hazırlattırılır, analiz masrafları mülk sahiplerinden tahsil edilir.

c- Mevcutta yurt, pansiyon ve otel olarak kullanılanlar ile tüm katları ticari veya ofis hizmetlerine ayrılmış binalar hakkında mülk sahipleri idarenin tebliğini takip eden 60 takvim günü içerisinde bina deprem riski analiz raporunu idareye sunarlar. Gereğinin yerine getirilmemesi durumunda idarece risk raporu hazırlanır veya hazırlattırılır, analiz masrafları mülk sahiplerinden tahsil edilir.

d- Olası afet durumunda kolluk kuvveti ve güvenlik ihtiyacı karşısında olumsuz durumlarla karşılaşılmaması amacıyla mevcut polis lojmanları, askeri lojmanlar ve askeri birliklerde yatakhane olarak kullanılan birimler ile kent halkına hizmet veren diğer tüm kamu hizmet binaları hakkında analiz raporu hazırlanmasının kamu güvenliği için hayati önemde olduğu binaların tahsisli olduğu kamu kurumuna ve mülki amirliğe yazı ile bildirilir.

e- Binalarda baz istasyonu mevcut ise; mevzuatta karşılığı ne olursa olsun bina hakkında mülk sahipleri idarenin tebliğini takip eden 60 takvim günü içerisinde bina deprem riski analiz raporunu idareye sunarlar. Gereğinin yerine getirilmemesi durumunda idarece risk raporu hazırlanır veya hazırlattırılır, analiz masrafları mülk sahiplerinden tahsil edilir. Deprem anında ve sonrasında yaşanması muhtemel iletişim kesintileri önlemek maksadıyla: açık alanlarda kule tipi baz istasyonları teşvik edilecektir, zorunlu hallerde baz istasyonlarına ancak 29/06/2001 tarihinden sonra ruhsatlandırılmış binalarda izin verilir.

f- 3194 sayılı imar kanunun geçici 16. Maddesinden faydalanmış yapılar hakkında mülk sahipleri idarenin tebliğini sonrasından 31.12.2023 tarihine kadar bina deprem riski analiz raporunu idareye sunarlar. Gereğinin yerine getirilmemesi durumunda idarece risk raporu hazırlanır veya hazırlattırılır, analiz masrafları mülk sahiplerinden tahsil edilir.

7- Ruhsat eki projesine aykırı şekilde imalat yapılmış ve 3194 sayılı imar kanunun geçici 16. Maddesinden faydalanmamış ya da geçici maddenin yürürlükten kalktığı tarihten sonra aykırı imalatı tespit edilmiş yapılardan, ruhsat ve eki projesine uygun imalat yapılacağına dair dilekçenin ekinde deprem risk raporunun sunulması zorunludur. Aksi durumda 3194 sayılı imar kanunun 42. Maddesine istinaden encümence verilecek yıkım kararının idare tarafından uygulanmasından önce risk raporu hazırlanır veya hazırlattırılır.

8- Çanakkale İl Afet Risk Azaltma Planı içerisinde mevcut amaç ve hedeflere uygun olarak planlanmış eylemler içerisinde bulunan ve idarenin sorumluluğunda olan:

a- Afet riski en yüksek olan alanlara öncelik verilerek kentsel dönüşüm çalışmalarının yapılması eylemi (A1H1E2) kapsamında: Sosyal Konutlar mevkiinde Çevre Şehircilik Bakanlığının talebine istinaden risk raporu hazırlanan 13 adet bina hakkında gerekli işlemler idarece yapılacaktır. Kalan 73 blok hakkında idarece belirlenecek ve 31.12.2023 tarihini geçmeyecek takvim dahilinde risk raporu istenecektir.

b- Celal Atik Sokağa cepheli 533 ada içerisinde kalan, meclis kararına istinaden risk tespiti yapılan 4 adet binaya ilave olarak kalan binalar hakkında idarece belirlenecek ve 31.12.2023 tarihini geçmeyecek takvim dahilinde risk raporu istenecektir.

c- Ana ulaşım aksı olarak belirlenmiş olan Atatürk Caddesi, Demircioğlu Caddesi, İnönü Caddesi, Kayserili Ahmet Paşa caddesine cepheli 5 ve üzeri katlı yapılardan idarece belirlenecek ve 31.12.2023 tarihini geçmeyecek takvim dahilinde risk raporu istenecektir.

d- Kentsel dönüşüm strateji belgemizde yüksek riskli alan olarak belirtilen Barbaros Mahallesi 100. Yıl caddesi ve çevresinde ekli kroki ile sınırlı alanda yer alan 5 ve üzeri katlı yapılardan idarece belirlenecek ve 31.12.2024 tarihini geçmeyecek takvim dahilinde risk raporu istenecektir.

9- Çanakkale İl Afet Risk Azaltma Planı içerisinde mevcut amaç ve hedeflere uygun olarak planlanmış eylemler içerisinde bulunan ve idarenin sorumluluğunda olan:

a- İmar barışı mevzuatından faydalanan yapıların envanter üzerinden risk sınıflandırılmasının yapılması eylemi (A1H1E1) kapsamında: 3194 sayılı imar kanunun geçici 16. Maddesinden faydalanmış 5 kat ve üzeri yapılardan idarece belirlenecek ve 2025 yılı sonunu geçmeyecek takvim dahilinde risk raporu istenecektir.

10- İdare 45 gün içerisinde envanter tarama ile saha çalışmalarını tamamlar ve gerekli tebligatları mülk sahiplerine yapar.

Karar, meclis üyeleri tarafından oy birliği ile onaylandı.

Haber: Osman Okan