İstanbul Boğazı ve Haliç Neden Donar?

Meteorolojik olayları meydana getiren en önemli faktörün depremlerin olması sebebiyle İstanbul Boğazı ve Haliç’i donduran ve ağır kışları yaşatan aylarca süren deprem fırtınalarının olduğu görülmektedir.

İstanbul tarih boyunca değişik iklim şartlarının ve EKSTREM olayların tezahürlerini yaşamıştır. Marmara Bölgesi’nin coğrafîk, jeolojik, sismolojik ve meteorolojik konumunun farklılığı görülmektedir. Bu farklılıktan dolayı değişik iklim hâdiseleri meydana gelir. İstanbul’u belirli bir iklimin çerçevesine sıkıştırmak kolay değildir. Marmara
Denizi’nde bulunan fay kavşağındaki faylarda meydana gelen DEPREM FIRTINALARINDAN dolayı iklimi her yıl farklılık gösterebilmektedir.

İstanbul’un iklimi üzerinde Akdeniz, Karadeniz, Balkanlar ve Anadolu’da meydana gelen depremlerinde tesiri bulunmaktadır. Bu bölgelerden biri veya birkaçında oluşan DEPREM FIRTINALARI basıncı etkileyerek, rüzgârları meydana getirmekte bu rüzgârlar da Boğaz’ın geçiş alanından faydalanarak İstanbul üzerinde esmekte ve şehrin
ikliminde büyük tesirler meydana getirmektedir. Bu sebeple İstanbul’un çevresindeki DEPREM FIRTINALARININ, basıncı etkilemesinden dolayı sert kışların yaşanması ve bunun neticesinde Boğaz’ın buzlarla kaplanması şaşırtıcı olmamaktadır.

İstanbul’un çevresinde kış aylarında KESİNTİSİZ devam eden DEPREM FIRTINALARI, şiddetli soğuklar oluşturmuş, İstanbul Boğazı ile Haliç’in donmasına sebep olmuştur. Fetih öncesi İstanbul’un meşhur kışları 401, 739, 755, 763, 928, 934, 1232 yıllarında yaşanmıştır. Fetih sonrasında ise 1621, 1755, 1768, 1823 ve 1878 yıllarında yaşanan
kışlara dâir teferruatlı bilgiler vardır. İstanbul’un 1929, 1954, 1963, 1969 ve 1987 kışları İstanbul’un kış tarihinde 1929 kışı önemliymiş. 6 Ocak’ta başlayan kar yağışı, 12 Mart’a kadar devam etmiş. Kar yağışı, 2 ay boyunca devam etmiş. Asıl büyük kış Avrupa’da yaşandığı için, Tuna Nehri donmuş. Donan Tuna Nehri’nin çözülme evresi İstanbul’u etkilemiş. Çözülen buzlar, Karadeniz’e inmiş. Dalgalarla süreklenerek, evvela Rumelihisarı önüne gelmiş. Rumelihisarı boğazın en dar yeridir. Orayı büyük buz parçaları kilitlemiş. Avrupa’daki büyük kışın neden olduğu büyük ırmaklardaki donmaların, bir süre sonra çözülmesiyle oluşan buz kitlelerinin akıntıyla boğaza gelmesi ilginç olayların arasındaymış.

İstanbul Boğazı’nın fotoğraflarıyla tespit edilmiş, en büyük İstanbul kışı olarak yaşanmıştır. 1954 yılında da aynı şekilde büyük bir kışın yaşandığı ve Tuna Nehri’nden kopan buzların İstanbul’a geldiği görülmüş. 1963’te yaşanan ağır kış mevsiminde, Trakya’daki kışı görüntülemek isterken tipide boğulan gazeteciler kurtarılamamış. 1969’da şiddetli bir kış daha yaşanmış. 1969 kışında Büyükçekmece Gölü, Küçüksu, Kâğıthane Dereleri ve Elmalı Barajı tamamen donmuş. 1987’de ağır bir kış daha yaşanmış. Bu ani ve olağanüstü bir kış olmuş. Şehir bir metre kalındığındaki karın altında kalmış ve hayat tamamen durmuş.

İstanbul mevsimsel sürprizi çok olan bir şehirdir. İki deniz arasında bir boğaz var, Haliç var. Karşısı Romanya, Rusya, Ukrayna’dan gelen rüzgarları yaşıyor. Karayeli alıyor, poyrazı alıyor. Rutubet yükleniyor. İstanbul bir acayip yerdedir. Mevsimleri sürprizlidir. Bu sürprizleri anlayabilmek için gökyüzüne bakarken biraz bakar olacağız
fakat bakar kör değil! İstanbul bu sürprizleri her zaman DEPREMLERİYLE yaşar.

Yukarıdaki tarihlerde İstanbul Boğazı ve Haliç ağır kışları yaşamış ve donma şartları oluştuğunda tekrar yaşayacağı ve donabileceği görülebilir. Yaşanan bu kışlarında bir düzeni olduğunu düşünerek inceleme ve araştırmalar yapıldığında düzenin ipuçlarına rastlamak mümkün olmaktadır.

Donma Şartlarının En Önemli Birkaç Özelliği:

1. Aralık-Ocak-Şubat-Mart aylarındaki İstanbul’un gün ortasındaki hava sıcaklığının önemi.

2. İstanbul’un çevresinde uzağında veya yakınında İstanbul’un semasını sürekli soğutabilecek deprem fırtınasının olması.

3. Sütçü Bulutlarının uydu kızılötesi görüntüsünde sürekli olarak Marmara Bölgesi üzerinde Ocak-Şubat aylarında görünür olması.

Kaynak: Kadir Sütçü